هفته ملی کودک (21-15 مهرماه) مبارک باد
شعار سال 1404:کودکان ، حال خوش زندگی
کودکان امروز، آینده‌سازان فردای جامعه‌اند. رشد سالم جسم و روان آنان نه‌تنها به تغذیه‌ی مناسب وابسته است، بلکه نیازمند محیطی ایمن و آگاهانه برای زندگی و بازی است. توجه به تغذیه‌ی درست و پیشگیری از سوانح، دو رکن اصلی در سلامت و شادابی نسل آینده محسوب می‌شوند. همچنین یکی از جدی‌ترین خطراتی که سلامت آنان را تهدید می‌کند، دود دست دوم سیگار و قلیان است. در حالی‌که بسیاری از والدین تصور می‌کنند کشیدن سیگار یا قلیان در خانه یا محیط‌های بسته تأثیری بر کودکان ندارد، شواهد علمی چیز دیگری می‌گویند.
تغذیه؛ پایه‌ی رشد و سلامت کودک
تغذیه‌ی کودکان باید متنوع، متعادل و سرشار از مواد مغذی باشد تا بتواند نیازهای رو به رشد آنان را تأمین کند. کمبود یا افراط در مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر رشد جسمی و ذهنی کودک بر جای بگذارد.
اصول تغذیه سالم در کودکان
مصرف روزانه میوه‌ها، سبزی‌ها، شیر و لبنیات
پرهیز از غذاهای آماده، نوشابه‌ها و تنقلات ناسالم
استفاده از وعده‌های غذایی منظم، به‌ویژه صبحانه
توجه به آب کافی و خواب مناسب در کنار تغذیه
تغذیه‌ی درست، قدرت یادگیری، تمرکز و ایمنی بدن کودک را افزایش می‌دهد و او را برای رشد سالم در مسیر زندگی آماده می‌کند
سوانح و حوادث؛ تهدید خاموش سلامت کودکان
در کنار تغذیه، یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده‌ی سلامت کودکان، سوانح و حوادث ناگهانی است. کودکان به‌دلیل تحرک زیاد و شناخت محدود از خطر، بیشتر از دیگران در معرض آسیب قرار دارند.
شایع‌ترین سوانح در کودکان عبارت‌اند از:
- سقوط از ارتفاع یا وسایل بازی
- سوختگی با آب جوش، آتش یا مواد شیمیایی
- مسمومیت با دارو یا مواد شوینده
- خفگی یا بلعیدن اجسام کوچک
- تصادفات رانندگی یا دوچرخه سواری بدون نظارت
با کمی دقت و آموزش، بسیاری از این حوادث قابل پیشگیری‌اند. نصب حفاظ در راه‌پله‌ها، نگهداری مواد خطرناک در محل ایمن، استفاده از صندلی کودک در خودرو و آموزش رفتار ایمن، از اقدامات ضروری است.
نقش خانواده و جامعه
والدین، مربیان و مسئولان اجتماعی نقش مهمی در رشد و ایمنی کودکان دارند.
مراقبت و نظارت مداومآموزش رفتار ایمن و تغذیه سالم
فراهم‌کردن محیط‌های استاندارد و ایمن در مدارس و مراکز تفریحی
دود دست دوم؛ دشمن خاموش سلامت کودکان
دود دست دوم چیست؟
دود دست دوم (Second-hand smoke) ترکیبی از دود ناشی از احتراق مستقیم سیگار یا قلیان و دودی است که از دهان فرد سیگاری خارج می‌شود. این دود حاوی بیش از ۷۰۰۰ماده شیمیایی است که بیش از ۷۰ مورد آن سرطان‌زا هستند.
در کودکان، که ریه‌ها و سیستم ایمنی‌شان هنوز در حال رشد است، قرار گرفتن در معرض این دود حتی به‌مدت کوتاه می‌تواند آسیب‌زا باشد.
اثرات مضر دود دست دوم بر کودکان
- افزایش خطر بیماری‌های تنفسی: مانند آسم، برونشیت، ذات‌الریه و عفونت‌های مکرر دستگاه تنفسی
- کاهش رشد ریه و عملکرد تنفسی
- افزایش احتمال بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)
- عوارض بر رشد ذهنی و شناختی
- افزایش خطر ابتلا به آلرژی‌ها و حساسیت‌ها
- تشدید بیماری‌های قلبی و عروقی در آینده
پیشگیری و راهکارها
- سیگار نکشیدن در محیط بسته، به ویژه در خانه و خودرو
- ایجاد محیط‌های بدون دود در محل زندگی و مراکز آموزشی
- آموزش والدین و مراقبان درباره خطرات دود دست دوم
- اجرای قوانین ممنوعیت کشیدن سیگار در مکان‌های عمومی و بسته
- ترغیب افراد سیگاری به ترک کامل سیگار
کودکان سرمایه‌های بی‌بدیل جامعه‌اند. تغذیه‌ی سالم و پیشگیری از سوانح، دو نیاز اساسی برای رشد متوازن آن‌هاست. اگر خانواده‌ها، آموزش‌وپرورش و رسانه‌ها در این مسیر هم‌دل باشند، می‌توان آینده‌ای ایمن‌تر، سالم‌تر و پرنشاط‌تر برای فرزندان این سرزمین ساخت.همچنین حفاظت از کودکان در برابر دود دست دوم، وظیفه‌ای همگانی است. فراهم آوردن هوای پاک و محیطی سالم برای تنفس کودکان، سرمایه‌گذاری در سلامت و آینده‌ی این نسل است.
شبکه بهداشت و درمان لنجان
اکرم عابدینی(کارشناس سلامت کودکان و نوزادان)
